भारतातील स्क्विंट नेत्र उपचार - सर्वोच्च यश दर

शस्त्रक्रियेदरम्यान काय होते?

आपल्याला ऑपरेशन थिएटर (ओटी) मध्ये नेण्यापूर्वी, रुग्णाला (किंवा मुलाच्या बाबतीत पालकांना) संमती फॉर्मवर स्वाक्षरी करणे आवश्यक आहे. ऑपरेशनपूर्व भागात रुग्णाचे तापमान, नाडी, रक्तदाब, श्वसनाचा दर आणि ऑक्सिजन ची तपासणी केली जाते. 

हाताला किंवा हाताला इंट्राव्हेनस (आयव्ही) रेषा जोडलेली असते. रुग्णाला ऑपरेशन रूममध्ये (ओआर) आणले जाते आणि झोप किंवा तंद्री येण्यासाठी रुग्णाला जनरल अॅनेस्थेसिया किंवा लोकल अॅनेस्थेसिया दिला जातो. 

शस्त्रक्रियेमध्ये खालील चरणांचा समावेश आहे- 

• सर्वप्रथम, शल्यचिकित्सक डोळ्यात झाकण ठेवून ते उघडे ठेवतात. जर दोन्ही डोळ्यांच्या डोळ्यांचे स्नायू दुरुस्त करण्याची आवश्यकता असेल तर दोन्ही डोळ्यांमध्ये स्पेक्युलम ठेवला जातो. 
• शल्यचिकित्सक डोळा फिरवेल आणि नेत्रश्लेष्मलामध्ये चीर करेल ज्यामुळे दुरुस्ती करणे आवश्यक आहे. 
• एकदा चीर लावल्यानंतर स्नायू स्पष्ट दिसू लागतात. 
• डोळ्याच्या स्नायूंमधील विकृती दुरुस्त करण्यासाठी रिसेक्शन, मंदी किंवा प्लिकेशन तंत्राचा वापर केला जाईल. 
• रिसेक्शनमध्ये स्नायू लहान किंवा लहान करण्यासाठी लहान स्नायू तंतू कापणे समाविष्ट आहे. मग स्नायू परत त्याच्या जागी शिवणे. 
• मंदीमध्ये डोळ्याचे स्नायू डोळ्याला जोडलेले आहेत तेथून वेगळे करणे आणि डोळ्यावर वेगळ्या स्थितीत पुन्हा जोडणे समाविष्ट आहे. 
• प्लिकेशनमध्ये डोळ्याच्या स्नायूंना फोल्ड करणे आणि नवीन आकार आणि आकार तयार करण्यासाठी शिवणे समाविष्ट आहे. 
• थोडक्यात, डोळ्याच्या स्नायूंना योग्य ठिकाणी सुरक्षित करण्यासाठी समायोज्य टाके वापरले जातात. 
• नेत्रश्लेष्मला दुरुस्त करण्यापूर्वी, शल्यचिकित्सक हे सुनिश्चित करतात की दोन्ही डोळ्यांचे संरेखन योग्य आहे. 
• मग कंजंक्टिव्हामध्ये केलेली चीर शोषक टाक्या वापरून बंद केली जाते. 

ही प्रक्रिया पूर्ण होताच एनेस्थेसिया बंद होईल. आपल्याला पुनर्प्राप्ती क्षेत्रात नेण्यापूर्वी भूल कार्यसंघ सुनिश्चित करेल की आपले जीवनपट स्थिर आहेत. 

शस्त्रक्रियेनंतर काय होते?

शस्त्रक्रियेनंतर लगेचच, आपल्याला बारकाईने देखरेखीची आवश्यकता असेल. उपचार केलेल्या डोळ्यात संसर्ग टाळण्यासाठी अँटीबायोटिक्स दिले जातील. वेदना औषधे देखील आयव्ही लाइनद्वारे दिली जातील. भूल मुळे आपण सौम्य मळमळ होण्याची अपेक्षा करू शकता. 

नेत्ररोगतज्ञ काही तासांनंतर आपला डोळा तपासतील. गुंतागुंत होण्याची चिन्हे नसल्यास, डॉक्टर आपल्याला घरी परत जाण्याची परवानगी देतील. 

शस्त्रक्रियेनंतर डोळ्यांची काळजी घेण्याबद्दल आणि पाठपुरावा भेटींसाठी आपल्याला वैद्यकीय कार्यसंघाकडून तपशीलवार सूचना मिळतील. आपल्याला गुंतागुंत होण्याची चिन्हे देखील दिली जातील जी आपल्याला शोधण्याची आवश्यकता आहे. 

स्क्विंट सर्जरीचे फायदे

स्ट्रॅबिस्मस शस्त्रक्रियेचे फायदे खालीलप्रमाणे आहेत-

• ऑक्युलर संरेखनात सुधारणा- स्ट्रॅबिस्मस शस्त्रक्रियेने, रुग्ण त्याच दिशेने पाहू शकतो, अशा प्रकारे ऑक्युलर संरेखन योग्यरित्या राखले जाते. 
• डिप्लोपिया कमी होणे / वाढणे- प्रौढांमध्ये, जर डिप्लोपिया किंवा दुहेरी दृष्टी आली असेल, तर शस्त्रक्रिया या समस्येचे निराकरण करेल आणि दुहेरी दृष्टीचे कारण म्हणून स्ट्रॅबिसमस दूर करेल. दुहेरी दृष्टीचे आणखी एक कारण असल्यास, शस्त्रक्रियेनंतरही ही स्थिती कायम राहील. 
•  संवेदी दुर्बिणी दृष्टी पुनर्संचयित करणे- स्ट्रॅबिस्मस असलेल्या रूग्णांना खोलीची चांगली कल्पना नसते कारण दोन्ही डोळ्यांच्या दृष्टीचे क्षेत्र ओव्हरलॅप होत नाही. Squint 
• शस्त्रक्रियेनंतर, दृष्टीचे क्षेत्र ओव्हरलॅप होते, सखोल समजण्याची परवानगी देते आणि ऑब्जेक्टची एकच 3-डी प्रतिमा तयार केली जाते. 
• बायनोकुलर व्हिज्युअल फील्डचा विस्तार- Squint डोळा अनेकदा परिधीय दृष्टी 120 अंश मर्यादित करते, मुळे रुग्ण वळण न करता बाजूंना पाहू शकत नाही. शस्त्रक्रियेमुळे या समस्येचे निराकरण होते आणि दृष्टी 120 डिग्री ते 190 डिग्रीपर्यंत वाढते. 
• असामान्य डोके स्थिती सुधारणा- स्ट्रॅबिस्मस असलेल्या रुग्णांना अनेकदा त्यांच्या दृष्टी अनुकूल करण्यासाठी आणि दुर्बिणीसंबंधी दृष्टी साध्य करण्यासाठी एक असामान्य डोके आसन (Ocular Torticollis) अवलंब. शस्त्रक्रियेनंतर रुग्णाला असामान्य स्थिती ठेवावी लागणार नाही आणि कालांतराने ही सवय सुधारेल. 
• सुधारित सामाजिक कौशल्ये आणि स्वतः ची प्रतिमा- स्ट्रॅबिस्मस असलेल्या अनेक रुग्णांना ओलांडलेल्या डोळ्यांमुळे स्वत: ची जाणीव वाटते. शस्त्रक्रियेचे कॉस्मेटिक फायदे देखील आहेत, कारण डोळे सामान्य दिसतील. त्यामुळे रुग्णाला संयम वाटणार नाही आणि त्यांची स्वत:ची प्रतिमाही सुधारेल. 

स्क्विंट आय सर्जरीचे पर्याय

स्ट्रॅबिस्मस शस्त्रक्रियेव्यतिरिक्त, इतर पर्याय आहेत जे स्क्विंट डोळ्यावर उपचार करण्यासाठी वापरले जाऊ शकतात. हे पर्याय आहेत- 

• चष्मा किंवा कॉन्टॅक्ट लेन्स- ही पद्धत केवळ सौम्य स्ट्रॅबिस्मस असलेल्या लोकांसाठी वैध आहे आणि अयोग्य रिफ्रेक्टिव त्रुटींमुळे वस्तूंवर लक्ष केंद्रित करण्यास अडचण येते. 
• प्रिज्म लेन्सेस- या विशिष्ट प्रकारच्या लेन्सेस आहेत ज्या प्रकाशाला वाकवण्यास मदत करतात जेणेकरून ते योग्य कोनात डोळ्यात प्रवेश करतात जेणेकरून वस्तूंकडे पाहण्यासाठी डोळ्याचे वळण कमी होईल. 
• ऑर्थोप्टिक्स किंवा डोळा व्यायाम- डोळा व्यायाम squint डोळा काही प्रकरणांमध्ये काम, विशेषत: जेव्हा एक रुग्ण अभिसरण अपुरेपणा आहे. 
• औषधोपचार- डोळा थेंब किंवा मलम काही प्रकरणांमध्ये पार डोळे उपचार करण्यासाठी वापरले जाऊ शकते. विशेष इंजेक्शन्स- बोटुलिनम टॉक्सिन टाइप ए अतिसक्रिय डोळ्याच्या स्नायूंना कमकुवत करू शकतो. ही पद्धत स्ट्रॅबिस्मस शस्त्रक्रियेच्या संयोजनात किंवा पर्याय म्हणून प्रभावी आहे. 
• पॅचिंग- या उपचार पद्धतीमध्ये ॲम्बलियोपिया किंवा आळशी डोळा आणि स्ट्रॅबिसमसवर एकाच वेळी उपचार करणे समाविष्ट आहे. पण हा एक तात्पुरता पर्याय आहे. 

स्क्विंट डोळ्याच्या उपचारांसाठी उपलब्ध असलेल्या सर्व उपचार पद्धतींपैकी, डोळ्याच्या स्नायूंची शस्त्रक्रिया ही सर्वोत्तम परिणाम प्रदान करणारी आहे. 

स्ट्रॅबिस्मसवर उपचार न केल्यास काय होते?

मुलांमध्ये, स्ट्रॅबिस्मस 4 महिन्यांपर्यंत गंभीर नाही. त्यानंतर ही स्थिती कायम राहिली तर अनेक समस्या उद्भवू शकतात. जितके जास्त काळ डोळे ओलांडले जातील, मेंदू असामान्य डोळ्यातील प्रतिमांकडे दुर्लक्ष करण्यास सुरवात करेल. जर उपचारास उशीर झाला तर शस्त्रक्रियेनंतर मेंदूला असामान्य डोळ्यावर नियंत्रण ठेवण्यासाठी पुन्हा बराच वेळ लागेल. 

डोळ्यावर लवकरात लवकर उपचार न केल्यास उद्भवू शकणार् या इतर समस्या खालीलप्रमाणे आहेत- 

• आळशी डोळा किंवा अँब्लिओपियामुळे प्रभावित डोळ्यात कायमची खराब दृष्टी होते. 
• अंधुक दृष्टी जी आपल्या नियमित जीवनावर परिणाम करेल. 
• डोळ्यांचा ताण आणि थकवा कारण अप्रभावित डोळ्याला दृश्य आकलनासाठी अधिक कार्य करावे लागते. 
• डोळ्याच्या अयोग्य कार्यामुळे वारंवार डोकेदुखी. 
• डोळ्यांमध्ये दुहेरी प्रतिमा तयार झाल्यामुळे दुहेरी दृष्टी किंवा खराब थ्रीडी दृष्टी. 
• डोळ्यांच्या दिसण्यामुळे आत्मसन्मान आणि आत्मविश्वास कमी होतो. 

काही दुर्मिळ प्रकरणांमध्ये, ब्रेन ट्यूमर देखील स्ट्रॅबिस्मसचे कारण असू शकते जे आपण त्वरित डॉक्टरांना न भेटल्यास अज्ञात राहील. 

स्क्विंट शस्त्रक्रियेनंतर पुनर्प्राप्ती आणि परिणाम

स्क्विंट शस्त्रक्रियेनंतर पुनर्प्राप्तीस सुमारे 4 ते 6 महिने लागतात. या कालावधीत, यशस्वी पुनर्प्राप्तीसाठी आपल्याला अनेक खबरदारी घ्यावी लागेल आणि डॉक्टरांच्या सूचनांचे काळजीपूर्वक अनुसरण करावे लागेल. 

• शस्त्रक्रियेनंतर सुरुवातीच्या दिवसांमध्ये, आपल्याला डोळ्यात गुलाबी किंवा लालसर अश्रू दिसतील. हे दूर होण्यास काही आठवडे लागतील. 
• डोळ्यात काही वेदना आणि सूज येईल, ज्यासाठी औषधे लिहून दिली जातील. डॉक्टरांच्या निर्देशानुसार औषधे घ्या. 
• आपण एक किंवा दोन दिवसात बहुतेक क्रियाकलाप पुन्हा सुरू करू शकता. आपण आपल्या डोळ्यावर ताण आणू शकणार्या कोणत्याही क्रियाकलापांमध्ये गुंतणार नाही याची खात्री करा. 
• तसेच, डोळ्यांना हानी पोहोचवू शकणारे खेळ किंवा पोहणे टाळा. 
• आपल्या डोळ्याच्या पुनर्प्राप्तीचे परीक्षण न करता पाठपुरावा भेटीसाठी डोळ्याच्या डॉक्टरांना भेट द्या. 
• निरोगी आणि संतुलित आहार घ्या ज्यामुळे आपल्या शरीराची बरे होण्याची क्षमता सुधारू शकते. 

स्क्विंट शस्त्रक्रियेचे परिणाम लगेच दिसतील आणि आपण दोन्ही डोळ्यांचा वापर करून एकाच दिशेने पाहू शकाल. दीर्घकालीन, डोळा डॉक्टर आपल्याला वार्षिक डोळ्याची तपासणी करण्याची काटेकोरपणे शिफारस करेल जेणेकरून दृष्टी बदल आणि इतर समस्या योग्यरित्या ओळखल्या जाऊ शकतील आणि व्यवस्थापित केल्या जाऊ शकतील. जर डोळा पुन्हा विचलित होऊ लागला तर दुरुस्तीसाठी डोळ्याच्या स्नायूंच्या शस्त्रक्रियेची देखील आवश्यकता असेल.